Stichting Lareb heeft onderzoek gedaan naar meldingen over het medicijn hydrocortison. Deze meldingen zijn gedaan in de periode februari tot oktober 2020. In totaal zijn 48 meldingen bij de instelling op een nieuw medicijn hydrocortison gedaan. Deze meldingen zijn geanalyseerd. De analyse en conclusies hiervan zijn vastgelegd in een artikel, dat is verschenen op 12 februari 2021 in het Pharmaceutisch Weekblad.
De belangrijkste conclusie van deze analyse is dat medicijnwisselingen bij gebruikers van hydrocortison ongewenst zijn. Ze kunnen leiden tot klachten en in een enkel geval tot ernstige situaties, zoals een levensbedreigende bijniercrisis. Het maakt niet uit welk medicijn hydrocortison een patiënt gebruikt. Elke wisseling van hydrocortison is spannend en vergt aandacht van de behandelend arts en apotheker.
Stichting BijnierNET komt mede op basis van voorgaande met drie adviezen voor de behandelend artsen, de apothekers en de patiënten, wanneer er gewisseld moet worden van type medicijn hydrocortison.
- Goede voorlichting door de behandelend arts.
Voorlichting over bijnierschorsinsufficiëntie
• Wat is bijnierschorsinsufficiëntie (animatie)
• HPA-as (animatie)
• Informatiebrochure bijnierschorsinsufficiëntieVoor een patiënt die afhankelijk is van hydrocortison vanwege bijnierschorsinsufficiëntie is het belangrijk dat deze goed bekend is met mogelijke klachten die horen bij een over- en onderdosering van hydrocortison. Beide situaties zijn immers ongewenst.
Het instellen op een passende dosering hydrocortison kost tijd en vereist ervaring. De behandelend arts legt de mogelijkheid van instelproblemen bij medicijnwisseling goed uit. De patiënt moet ervaring hebben met goed luisteren naar het eigen lichaam en op basis daarvan handelen door extra tabletten of capsules hydrocortison te nemen, conform de gemaakte afspraken met de behandelend arts. De arts toetst bij de patiënt of de stressinstructies goed zijn begrepen.
De apotheker legt eveneens uit dat er sprake is van een ander medicijn hydrocortison en legt uit dat instelproblemen mogelijk zijn. De apotheker adviseert altijd de behandelend arts te bellen bij twijfel of problemen. - De behandelend arts past het voorschrift zo nodig aan.
De behandelend arts kan een extra voorschrift uitschrijven van 1 mg tabletten hydrocortison, zodat de patiënt in overleg op zoek kan gaan naar de juiste dosering. Dit is een tijdelijke aanpassing van de dosering om het lichaam aan de nieuwe medicatie te laten wennen.
Het onderzoek leert ook dat het wenselijk is eenmaal ingestelde patiënten bij dit geregistreerde medicijn te laten blijven. De wetenschap dat een wisseling op handen is, kan zodanige stress veroorzaken dat patiënten al klachten kunnen ondervinden.
3. De behandelend arts en de apotheker zoeken gezamenlijk naar een oplossing
Met twee proefpersonen met klachten die mogelijk verband houden met de medicijnwisseling is een test gedaan. De personen zijn gewisseld van magistraal bereide tabletten naar Acecort-tabletten. Met uitgebreide metingen in bloed, speeksel en 24 uurs urine is geen bewijs gevonden voor lagere cortisolspiegels tijdens het gebruik van de geregistreerde tabletten.
Het is in specifieke gevallen mogelijk dat een patiënt niet goed in te stellen is op een medicijn hydrocortison. Voor deze uitzonderlijke situaties is een uitwijk mogelijk naar een doorgeleverde bereiding op basis van een verklaring van de behandelend arts. Het is raadzaam dat de apotheker van tevoren contact zoekt met de zorgverzekeraar van de patiënt in verband met de vergoeding van deze doorgeleverde bereiding.
BijnierNET heeft dit bericht en het artikel onder de aandacht gebracht van de besturen van de Bijniervereniging NVACP, de Nederlandse Hypofyse Stichting, de Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie en de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, sectie Endocrinologie.
Literatuur
1. Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen, November 2017: 5.5 Medicatie op maat.
2. Geneesmiddelinformatiebank via website van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen
3. Besluit Geneesmiddelenwet art. 3 en art. 7g
4. Signalering Lareb november 2011 en bijbehorende nieuwsbericht van december 2020
5. Circulaire “Handhavend optreden bij collegiaal doorleveren van eigen bereidingen door apothekers“. 2019-01 IGJ
6. Signalering Lareb en bijbehorend nieuwsbericht van mei 2020
7. Website Nederlandse Hypofyse Stichting
8. Circulaire “Handhavend optreden bij collegiaal doorleveren van eigen bereidingen door apothekers”. 2019-01 IGJ. Annex Geregistreerd adequaat alternatief
10. Informatorium Medicamentorum, via de KNMP-Kennisbank. Geraadpleegd op 10-10-2020
Themapagina over medicijnwisseling
Lees het volledige artikel “Instelproblemen bij wisselen product hydrocortison”
Bericht is bijgewerkt op donderdag 18 februari 2021, 10:20 uur. Op 22 februari 2021 is de literatuurlijst toegevoegd.