Judith van Eck is verpleegkundig specialist op de afdeling Kinderendocrinologie van het Sophia Kinderziekenhuis – Erasmus MC

De zorg verandert. Dankzij technologische ontwikkelingen kunnen we steeds vaker zorg op afstand bieden. Dat is goed nieuws voor patiënten met een bijnieraandoening. Want waarom zou je uren reizen voor een gesprek dat ook prima online kan?

Waarom zorg op afstand?

Sinds de coronapandemie is het gebruik van videoconsulten in een stroomversnelling geraakt.

Dat heeft voordelen:

• Minder reistijd: geen lange autoritten of files.
• Meer flexibiliteit: makkelijker te combineren met werk of school.
• Lagere kosten: geen parkeerkosten of reiskosten.
• Minder druk op het ziekenhuis: minder volle wachtkamers en parkeerproblemen.
• Beter voor het milieu: minder vervuilend verkeer op de weg

Niet elk gesprek tussen een zorgverlener en patiënt hoeft plaats te vinden in een spreekkamer. In de praktijk blijkt dat veel consulten zich uitstekend lenen voor een online consult. Bijvoorbeeld: een gezin dat een verre reis plant en zich goed wil voorbereiden. Of een patiënt die net is gestart met een nieuwe behandeling en wil bespreken hoe het gaat. Zulke gesprekken draaien om informatie, uitleg en afstemming – en dat kan prima via een scherm. Ook voor het aanpassen van medicatie is fysiek contact vaak niet nodig. Hetzelfde geldt voor gesprekken over zelfmanagement, educatie of de overgang van kindzorg naar volwassenenzorg. Deze onderwerpen vragen vooral om tijd, aandacht en duidelijke communicatie – en die kun je ook op afstand bieden.

Waar ik zelf nog geen ervaring mee heb, maar wat collega van mij in de volwassenzorg al wel doet is het geven van instructies of het begeleiden van eenvoudige medische handelingen via video. Als patiënten goed zijn voorbereid en het benodigde materiaal in huis hebben, kun je hen stap voor stap uitleggen hoe ze bijvoorbeeld een injectie moeten toedienen. Het is een kwestie van goede voorbereiding en duidelijke uitleg – en dat blijkt dus in de praktijk te werken.

Wat heb je nodig voor een goed videoconsult?

Een goede voorbereiding is belangrijk. Zowel voor de zorgverlener als voor de patiënt. Denk aan:

• Een stabiele internetverbinding.
• Een laptop, tablet of telefoon met camera en microfoon.
• Een rustige omgeving zonder afleiding.
• Eventueel hulp bij het inloggen of instellen van de techniek.

Wat zijn de uitdagingen?

Zorg op afstand is niet altijd makkelijk. Er kunnen technische problemen zijn, zoals slechte verbinding of geen geluid. Ook is het wennen voor zorgverleners en patiënten en diens ouders. Daarnaast mis je soms belangrijke non-verbale signalen, zoals lichaamstaal of gezichtsuitdrukking. Daarom is het belangrijk dat zorgverleners hierin getraind worden. Bijvoorbeeld door te letten op houding, kleding en achtergrond tijdens het gesprek.

Het is nu nog niet mogelijk om betrouwbare metingen thuis te kunnen doen. Maar hier zijn wel ontwikkelingen in. In de toekomst kunnen patiënten misschien zelf bloedmonsters afnemen of metingen doen zoals lengte of gewicht. Dat opent nog meer mogelijkheden voor zorg op afstand, zeker voor kinderen met een bijnieraandoening.

Maar niet altijd

Zorg op afstand is niet voor iedereen geschikt. Als er bloedonderzoek gedaan moet worden, radiologisch onderzoek en goede lengtemetingen zoals bij kinderen is nog altijd een fysiek consult nodig. En bij acuut zieke patiënten, een moeilijk of slecht nieuws gesprek: dan is een fysiek echt noodzakelijk. Je moet steeds opnieuw afwegen: bij wie kan het wel, bij wie niet.

Zorg op afstand is geen vervanging, maar een waardevolle aanvulling.